Joosts formularium

Enige zekere diagnose van dit proces = één jaar geen bloedingen.

Verhoogd risico op
• Borst- en baarmoederkanker
• Osteoporose
• Cardiovasculair lijden
• NIDDM
• Schildklierpathologie

Opvliegers, vapeurs
Nachtelijk zweten
Stemmingsveranderingen (vergeetachtig, suf)
Cyclusstoornissen (voor premenopauzaal)
Vaginale droogheid
Andere (libidoveranderingen, restless legs etc)
Cave medicalisering van een fysiologisch proces!
Cave somatisering!

Zwangerschapstest bij vermoeden
FSH, LH zijn matig betrouwbaar! (FSH specificiteit van 0,79 tot 0,94)
Bloedname (Hb, TSH, glucose en lipiden) is te overwegen

Gezonde voeding
Rookstop
Lichaamsbeweging 3 x per week (progressief)
Stressmanagement
Overgangsbeleving (herevalueren, herankeren)
Specifiek
Opvliegers
Koude baden
Koffiebeperking
Luchtige kleding, beddegoed etc.
Vaginale droogheid
Seksuele techniek
Glijmiddel
Stressincontinentie
Bekkenbodem oefeningen

Slechts aangewezen bij geassocieerde symptomatologie. Steeds in overleg met patiënte in verband met risico’s. Liefst geen perorale oestrogenen.

Risico’s
WHI-studie: NNH voor serieuze events in 5 jaar is 20 voor vrouwen van 50 tot 79 jaar met een uterus. Geen bewijzen omtrent mortaliteit.
Cardiovasculair lijden +22 %
DVT + longembolie +50 %
Borstkanker +26 %
Colonkanker -37 %
Osteoporotische fractuur -33 %
Deze effecten doven niet uit over verloop van tijd en beginnen snel.

Contra-indicaties
Roken of bloeddruk- of cholesterolmedicatie
Oestrogeendependente tumoren
Leverlijden
Doorgemaakt AMI, CVA DVT, LE
Endometriose

Vrouwen met uterus (combinatiepreparaat)
Sequentiele therapie
Progesteron (> 13 dagen per maand) toegevoegd aan continue oestrogeenbehandeling.
Estradiolpleister 50 microgram

of Estradiol 1 mg, 1 x dd met Utrogestan 100 mg

Continue therapie
Lage dosis progresterondosis continue. Geeft wel onregelmatig bloedverlies.
Estradiol/dydrogesteron 1/10 mg, 1 x dd
(= Femoston)

Vrouwen zonder uterus (louter oestrogeen)
Estradiolpleister 50 microgram
of Estradiol 1 mg, 1 x dd

Vaginale klachten
Estriol crème of ovules, 1 x dd, gedurende 2 weken
Bij voldoende effect 2 x per week gebruiken

Onregelmatig vaginaal bloedverlies onder combinatietherapie zonder chlamydia of cervixpathologie
Onverklaard vaginaal bloedverlies bij gebruik topisch oestrogeen