Voor de dokter

Het niet tot stand komen van een zwangerschap na één jaar onbeschermde coitus.

Oorzaken
35 % vrouwelijk (ovulatiestoornissen 20%, tubapathologie 11%)
20 % mannelijk (verminderde spermakwaliteit)
15 % beiden (interactie sperma en cervixslijm)
30 % onverklaard

Vrouw
Graviditeit, abortussen
Eerdere anticonceptie
Cyclus (>35 dagen)
Galactorroe
Infecties (PID)
Andere operaties
Dyspareunie

Man
Eerdere nakomelingen
Klachten van de genitalia
SOA’s
Erectie- of ejaculatiestoornissen

Paar
Coitustechniek en frequentie
Kennis van cyclus en vruchtbaarheid

Vrouw
Lichaamsbouw, secundaire beharing, anatomische afwijkingen
Opvallend over- of ondergewicht
Speculum en toucher

Man
Testes en zaadstrengen (als sperma afwijkend is)

Sperma-analyse
VCM < 3 (zie NHG tabel in Standaard)

Chlamydiaonderzoek
CAT-test in bloedname

Niet zinvol
Basale Temperatuur Curve (BTC), postcoitumtest, FSH, TSH.

Geen afwijkingen
Een jaar afwachten is gerechtigd, tenzij vrouw > 30 en matig aantal progressief bewegende spermatozoa.

Afwijkingen
Doorverwijzen

Voorlichting
De eisprong vindt ongeveer 14 dagen voor de menses plaats
Vrijwel alle zwangerschappen ontstaan op dag 8 – 14 van de cyclus
Coitusfrequentie van 2-3 x per week is voldoende
Basale Temperatuur Curve (BTC) en LH-tests kunnen helpen
Rekbaarheid (> 10 cm) en helderheid (kristalhelder) van cervixslijm zijn interessant
Rookstop voor beide partners
Alcohol verminderd de fertiliteit niet (wel schadelijk voor een vruchtje)
Drugs en anabole steroiden zijn slecht voor de spermakwaliteit
BMI > 30 veroorzaakt subfertiliteit bij de vrouw

Amenorroe > een half jaar
Afwijkende bevindingen in eerstelijns analyse
Vrouw ouder dan 38 jaar of matige spermakwaliteit
Subfertiliteit langer dan 2 jaar